Dầu trầm hương

1. Giới thiệu chung về tinh dầu trầm hương

Tinh dầu trầm hương (Agarwood essential oil) là một loại dầu quý hiếm được chiết xuất từ gỗ trầm, một sản phẩm từ cây Dó bầu (Aquilaria). Điều đặc biệt ở trầm hương là nó không phải là phần tự nhiên của cây mà được hình thành khi cây bị tổn thương, vết thương này kích hoạt quá trình tích tụ nhựa trầm để tự chữa lành. Cây Dó bầu tiết ra loại nhựa này nhằm bảo vệ vùng bị tổn thương và qua thời gian, dưới tác động của khí hậu, thổ nhưỡng và các yếu tố khác, nó sẽ tạo ra trầm hương với mùi hương độc đáo và giá trị kinh tế cao.

Có một số loài cây thuộc họ Dó có thể tạo ra trầm hương, trong đó phổ biến nhất là Aquilaria crassna, Aquilaria malaccensis, Aquilaria agallocha, và Aquilaria sinensis. Mỗi loài cây sẽ cho ra loại trầm có đặc tính và hương thơm riêng biệt. Quá trình tích tụ dầu và hình thành trầm có thể diễn ra tự nhiên hoặc thông qua các phương pháp nhân tạo.

Trầm tự nhiên thường hình thành khi cây bị gãy đổ, hoặc bị côn trùng, kiến phá hoại. Trầm nhân tạo được con người tạo ra thông qua các phương pháp vật lý như khoan, đục vào thân cây, hoặc bơm các chế phẩm hóa học, sinh học, enzym nhằm thúc đẩy quá trình tạo trầm nhanh chóng hơn.

2. Đánh giá mùi hương của tinh dầu trầm hương và các yếu tố ảnh hưởng

Mùi hương của tinh dầu trầm hương là một trong những yếu tố tạo nên giá trị và sự quý hiếm của loại dầu này. Hương thơm của trầm hương phức tạp, mang tính đặc trưng với những tầng hương sâu lắng, ấm áp và mộc mạc. Tuy nhiên, mùi hương cụ thể của từng loại tinh dầu trầm hương có thể thay đổi dựa trên một số yếu tố như giống cây, vùng sinh trưởng, phương pháp tạo trầm, và quá trình chiết xuất tinh dầu.

2.1. Giống cây và vùng sinh trưởng

Mỗi loài cây Dó bầu sẽ tạo ra trầm với mùi hương khác nhau, đặc trưng bởi sự phức tạp trong thành phần hóa học của tinh dầu. Những cây trầm già, đã tích tụ nhiều nhựa thường cho mùi hương nồng nàn, phong phú và có độ sâu, trong khi các cây non hơn sẽ cho mùi hương nhẹ nhàng, ít phức tạp hơn. Vùng sinh trưởng của cây cũng đóng vai trò quan trọng. Ví dụ, trầm từ các vùng Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam, Thái Lan và Campuchia, được đánh giá cao vì khí hậu và thổ nhưỡng đặc biệt ở đây cho ra loại trầm có hương thơm ngọt ngào, dịu nhẹ.

2.2. Phương pháp tạo trầm

Mùi hương của tinh dầu trầm hương cũng bị ảnh hưởng bởi cách thức mà trầm được hình thành. Hiện nay, có hai phương pháp tạo trầm chính là trầm tự nhiên và trầm nhân tạo.

• Trầm tự nhiên: Đây là loại trầm được hình thành khi cây Dó bầu tự nhiên bị tổn thương do côn trùng, kiến đục khoét, hoặc do cây bị gãy đổ. Quá trình hình thành trầm tự nhiên mất nhiều năm và cho ra loại trầm có mùi hương rất sâu, phức tạp và được đánh giá cao.
• Trầm nhân tạo: Con người có thể tạo trầm bằng cách tác động vào cây thông qua các phương pháp vật lý (khoan, đục thân cây) hoặc sử dụng các chế phẩm hóa học, sinh học, enzym để thúc đẩy quá trình hình thành trầm. Trầm nhân tạo, tùy vào phương pháp sản xuất, sẽ cho ra mùi hương khác nhau. Trầm tạo ra bằng enzym hoặc sinh học thường có hương thơm gần giống trầm tự nhiên nhưng hiệu suất không cao. Trong khi đó, trầm hóa học có thể cho mùi hương ngọt dịu và lưu hương lâu nhưng đôi khi có tồn dư hóa chất gây hại cho sức khỏe.

2.3. Phương pháp chiết xuất tinh dầu trầm hương

Cách thức chiết xuất tinh dầu trầm cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định chất lượng mùi hương. Chưng cất hơi nước và chiết xuất CO2 siêu tới hạn là hai phương pháp phổ biến hiện nay. Trong đó, chiết xuất CO2 siêu tới hạn được đánh giá cao vì có thể bảo toàn được các hợp chất hóa học có giá trị như sesquiterpenes và chromones, giúp tạo ra mùi hương đầy đủ và phong phú hơn so với phương pháp chưng cất truyền thống.

3. Công dụng của tinh dầu trầm hương

Tinh dầu trầm hương chứa một loạt các hợp chất hóa học có giá trị về dược phẩm và mùi hương. Trong đó, sesquiterpenoids và chromones là những hợp chất nổi bật được nghiên cứu về hương thơm và đặc tính sinh học của chúng.

3.1. Sesquiterpenoids

Sesquiterpenes là thành phần quan trọng quyết định giá trị của tinh dầu trầm hương. Những hợp chất như vetispiranen, eremophilone, và karanone góp phần tạo ra hương thơm đặc trưng cho trầm hương Việt Nam, được đánh giá là độc đáo và phong phú nhất thế giới. Sesquiterpenes cũng có khả năng chống oxy hóa, kháng khuẩn, và đặc biệt có tiềm năng trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer.

3.2. Chromones

Chromones là một nhóm hợp chất có tác dụng mạnh mẽ trong việc kháng viêm, kháng khuẩn, chống ung thư và ức chế enzyme. Đặc biệt, chromones có nhiệt độ sôi cao, thường bị mất đi khi chiết xuất bằng phương pháp chưng cất hơi nước, nhưng được giữ lại gần như hoàn toàn trong quá trình chiết xuất CO2 siêu tới hạn. Chromones còn giúp tạo ra mùi hương ngọt ngào, ấm áp và khói của tinh dầu trầm hương.

4. Ứng dụng của tinh dầu trầm hương

Tinh dầu trầm hương không chỉ được ưa chuộng trong ngành công nghiệp nước hoa mà còn có giá trị cao trong liệu pháp hương thơm và các nghi lễ tâm linh. Hương thơm ấm áp, mộc mạc của trầm giúp thư giãn tinh thần, giảm căng thẳng và mang lại sự bình yên từ bên trong. Ngoài ra, trầm hương còn được tôn sùng vì khả năng thanh lọc không gian, xua đuổi năng lượng tiêu cực và kết nối tâm linh trong nhiều nghi lễ cổ truyền.

Trong nước hoa cao cấp, trầm hương là một thành phần chính tạo nên hương thơm quyến rũ và sang trọng. Ngoài ra, nó còn được sử dụng rộng rãi trong các sản phẩm chăm sóc da, nến thơm, và sáp thơm nhờ mùi hương độc đáo và khả năng thư giãn, trị liệu.

5. Ưu điểm của tinh dầu trầm hương VietPlantEx

Tinh dầu trầm hương VietPlantEx nổi bật nhờ vào phương pháp chiết xuất CO2 siêu tới hạn, giúp giữ lại hàm lượng sesquiterpenes và chromones cao, mang lại mùi hương tinh tế và độ tinh khiết cao hơn so với phương pháp chưng cất truyền thống. Những lợi thế này không chỉ giúp sản phẩm có giá thành tốt hơn mà còn mang lại hiệu suất thu hồi tinh dầu cao hơn, đáp ứng nhu cầu của thị trường B2B và các nhà sản xuất nước hoa, mỹ phẩm cao cấp.

Nguồn tham khảo:

Shivanand, P., Arbie, N. F., Krishnamoorthy, S., & Ahmad, N. (2022). Agarwood-The Fragrant Molecules of a Wounded Tree. Molecules (Basel, Switzerland), 27(11), 3386. https://doi.org/10.3390/molecules27113386